อารมณ์ กับ เหตุผล

เมื่ออารมณ์เดินเข้ามาทางประตู เหตุผลก็บินออกไปทางหน้าต่าง วิญญูชนพึงหมั่นสำรวจอารมณ์ของตนอยู่เสมอ พึงหยุดยั้งมันไว้เพียงหน้าประตู เพื่อการคงอยู่ของเหตุและผล

ชีวิต หากปราศจากอารมณ์ ก็ไร้ซึ่งสีสัน ดังเช่นกระดาษที่ไร้ซึ่งหมึกแต้ม ก็มีค่าเพียงกระดาษ มิอาจเป็นงานศิลป์ที่สูงส่ง แต่หากไม่รู้จักควบคุมอารมณ์ปล่อยปละละเลยอย่างไร้ขอบเขต ก็เป็นได้เพียงกระดาษเปื้อนหมึก ที่หาประโยชน์อันไดไม่ได้

การควบคุมอารมณ์เป็นทักษะ แต่การใช้อารมณ์นั้นเป็นศิลปะ หากมิอาจควบคุมอยู่ ย่อมไม่สามารถใช้ออกได้ดังใจหวัง อยากสร้างศิลปะต้องรู้วิธีใช้ภู่กัน แต่จะสร้างสรรค์เป็นงานศิลปที่แท้จริงได้นั้น ต้องรู้จักการควบคุมภู่กันให้ได้ดั่งใจหมาย ลายเส้นหนักเบา เจือจางชัดเจน นั้นมาจากใจ มิใช่เพียงปลายภู่กันจรด

เพราะเราเป็นเพียงมนุษณ์ปุถุชน มิอาจปล่อยให้ชีวิตดำเนินไปอย่างไร้สีสัน แต่ก็ไม่อาจปล่อยให้ชีวิตพบเจอแต่ความยุ่งเหยิง การฝึกฝนทักษะในการควบคุมอารมณ์ จึงเป็นวิธีหนึ่งที่จะช่วยให้การดำเนินชีวิต เป็นไปอย่างราบรื่น เมื่อสามารถควบคุมอารมณ์ได้ ย่อมสามารถใช้มันออกไปอย่างมีศิลป, เพราะควบคุมได้ และใช้ออกอย่างเหมาะสม การดำเนินชีวิตจึงราบรื่นแต่มิไร้ซึ่งสีสัน

ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ก็ยากที่จะควบคุมการดำเนินชีวิตให้สุขสงบ