นิทาน: เปิดใจให้กว้าง เพื่อเจือจางความทุกข์ในชีวิต

นิทานเรื่องนี้เป็นหนึ่งในเรื่องราวที่ผู้เขียนเรื่อง EQ ตัดสินชะตากรรม ยกมาเป็นตัวอย่างในบทความตอน ความสุขของชีวิต เพื่อสอนให้เรารู้จักเปิดใจให้กว้าง เพื่อลดความทุกข์ที่เกิดขึ้นในใจเราให้น้อยลง จริงอยู่เราไม่อาจปลดเปลื้องมันให้พ้นจากชีวิตเรา แต่อย่างน้อยมันก็จะทำให้เราไม่ต้องจมอยู่กับมันไปนานเกินไป

นานมาแล้วในอดีตกาล ณ หมู่บ้านกลางหุบเขาลึกแห่งหนึ่งที่มีทิวทัศน์งดงามดังภาพฝัน ที่นี่เป็นที่พำนักพักกายในวัยชราของปราชญ์ผู้หนึ่ง และ ณ ที่หมู่บ้านแห่งนี้ยังเป็นที่อยู่อาศัยของชายผู้ทุกข์ยากอีกคนหนึ่ง ทุกครั้งที่ชายผู้ทุกข์ยากได้พบเจอกับปราชญ์ชรา เขามักเฝ้าถามถึงหนทางดับทุกข์ ที่ดูเหมือนจะประเดประดังเข้ามาในชีวิตเขาอย่างไม่หยุดหย่อน วันหนึ่งเขามีธุระต้องเดินทางเข้าเมือง ปราชญ์ชราจึงไหว้วานให้เขาซื้อเกลือมาให้หนึ่งถุง

เมื่อเขาเดินทางกลับมาถึงริมทะเลสาบปากทางเข้าหมู่บ้าน เขาก็พบกับปราชญ์ชราผมขาว นั่งจิบชาอยู่ริมทะเลสาบ เขาจึงเดินเข้าไปหาพร้อมกับเกลือที่ชายชราฝากซื้อ ชายชราเชื้อเชิญให้เขานั่งลงพร้อมกับหยิบแก้วน้ำให้หนึ่งใบ จากนั้นสั่งให้ชายหนุ่มหยิบเกลือหนึ่งกำมือใส่ในแก้ว แล้วชายชราก็บรรจงเติมน้ำจนเต็ม จากนั้นชายชราก็สั่งให้ชายหนุ่มดื่มน้ำในแก้วให้หมด

ชายหนุ่มทำตามอย่างว่าง่าย จากนั้นชายชราถามว่ารสชาติของน้ำแก้วนั้นเป็นเช่นไร ชายหนุ่มตอบพร้อมกับใบหน้าเหยเกว่า เค็มมากครับ จากนั้นชายชราก็ล้วงลงไปในถุงเกลือ กอบมันออกมาหนึ่งกำมือ แล้วเดินไปยังทะเลสาบ จากนั้นหว่านเกลือทั้งหมดลงไป แล้วกวักมือเรียกชายหนุ่มให้ถือแก้วไปหา จากนั้นสั่งให้ตักน้ำในทะเลสาบมาหนึ่งแก้ว แล้วดื่มให้หมด ชายหนุ่มทำตามอย่างว่าง่ายเช่นเดิม ปราชญ์ชราได้ถามชายหนุ่มอีกครั้งว่า รู้สึกเช่นใร ชายหนุ่มตอบว่าจืดสนิท ชายแก่ถามย้ำว่าไม่รู้สึกเค็มเลยเหรอ ชายหนุ่มส่ายหน้า พร้อมกับบอกว่าไม่รู้สึกเลยว่ามีรสชาติของเกลือที่โรยลงไปแม้แต่น้อย

ปราชญ์ชราจึงเอ่ยกับชายผู้อาภัพว่า "ความโชคร้ายในชีวิตก็เหมือนกับเกลือ มีแต่จะเยอะแค่ไหนเท่านั้นเอง แต่ความเจ็บปวดที่เราได้รับ ก็ขึ้นอยู่กับขนาดของภาชนะที่เราใส่มันใว้ ดังนั้นเมื่อเจ้าพบกับความทุกข์ หากหัวใจเจ้าแคบเล็กเช่นดังแก้วน้ำ ความเจ็บปวดทุกข์ทนก็เหมือนเช่นกับความเค็มของน้ำแก้วนั้น แต่หากใจเจ้ากว้างดังเช่นทะเลสาบ แม้จะรู้ว่ามันมีเกลือหว่านลงไป แต่ความทุกข์ใจกลับจืดชืด หาความเค็มเช่นน้ำจากทะเลสาบมิได้"

เรื่องเดียวกัน สะท้อนอยู่ในใจที่แตกต่างกัน ผลลัพท์ย่อมไม่เหมือนกัน ผู้ที่มีจิตใจกว้างขวางถึงแม้จะเผชิญกับความโชคร้ายแค่ไหน ความทุกข์ยากเพียงใด ก็สามารถผ่านพ้นมันไปได้อย่างไม่สับสน แต่กับผู้ที่มีจิตใจคับแคบ แม้จะเผชิญกับความทุกข์ยากเพียงเล็กน้อย ก็พัวพันจนไม่อาจถอนตัวได้ ต้องติดอยู่ในวังวนแห่งความทุกข์ทรมานไม่มีที่สิ้นสุด

จงเปิดใจให้กว้าง เจือจางความทุกข์ที่ใหญ่หลวงให้น้อยลง ลบเลือนความหม่นหมองในใจให้สลายไป ดังเช่นกับสายธารชะล้างกองเกลือในมือปราชญ์ชรา...